1 marca po raz dziesiąty obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”. Święto zostało ustanowione przez Sejm RP w 2011 roku, aby upamiętnić tych, którzy od 1944r. walczyli z sowieckim (rosyjskim) okupantem i zainstalowanym przez niego w Polsce systemem komunistycznym.
Powojenna konspiracja niepodległościowa określana mianem drugiej konspiracji, była najliczniejszą formą zorganizowanego oporu narodu polskiego wobec totalitarnego zniewolenia.
Szacuje się, że w zbrojnym podziemiu niepodległościowym mogło działać nawet 200 tys. osób skupionych w różnych formacjach konspiracyjnych, wspieranych przez przynajmniej kilkaset tysięcy osób zapewniających łączność, aprowizację, wywiad i schronie.
Okres II konspiracji to czas spontanicznego i niekoordynowanego antykomunistycznego powstania zbrojnego trwającego od 1944r. do połowy lat 50. XX wieku. Polskich bohaterów walczących o niepodległość Polski nazywamy Żołnierzami Wyklętymi, ponieważ zostali wyklęci przez komunistów z polskiej historii i skazani na zapomnienie. O żołnierzach II konspiracji często mówi się także „Niezłomni”, gdyż mimo trudnych warunków nie rezygnowali z walki o wolność. Ostatnim poległym Żołnierzem Wyklętym był Józef Franczak (pseudonim „Lalek”), który zginął 21 października w 1963r.
Do największych organizacji podziemia niepodległościowego należały:
Wolność i Niezawisłość, Narodowe Siły Zbrojne, Narodowe Zjednoczenie Wojskowe, Konspiracyjne Wojsko Polskie, Ruch Oporu Armii Krajowej.
(źródło: https://podziemiezbrojne.ipn.gov.pl/zol/biogramy/88008,Sierz-Jozef-Franczak-Lalek.html )